Temat wolności fascynował artystów i pojawiał się zazwyczaj w ważnych momentach dziejowych danego narodu. Motyw wolności jest jednym z głównych tematów literatury i sztuki okresu romantyzmu. Jednym z najznakomitszych dzieł malarskich podejmujących tematykę wolności jest obraz Eugene Delacroix „Wolność wiodąca lud na barykady” z 1830 roku, który upamiętnia rewolucję lipcową wymierzoną przeciwko królowi Karolowi X. Obraz został po raz pierwszy wystawiony w 1831 roku.
Pierwszy plan obrazu
Na pierwszym planie przedstawiona jest postać na wpół obnażonej kobiety w stroju przypominającym szaty antyczne. Kobieta to personifikacja wolności. Kobieta emanuje erotyzmem, ma odsłonięte ramiona i piersi. W ręku trzyma francuską flagę, a w drugiej bagnet. Przed kobietą leżą ciała osób poległych w walce o wolność. Uwagę zwracają dwie postacie – mężczyzny o inteligenckim pochodzeniu – autoportret malarza oraz chłopca z bagnetem w dłoni. Za kobietą biegnie cały tłum- ludzie reprezentujący wszystkie warstwy społeczne.
Interpretacja dzieła
„Wolność wiodąca lud na barykady” to przypomnienie o romantycznych ideałach wolności, równości i braterstwa. Lud biegnący za „kobietą” ma przekazywać idee, którym wierny był malarz. Wolność należy się wszystkim ludziom bez wyjątku. Bunt wobec króla zjednoczył naród, który zapomniał o wszystkich różnicach. Przedstawiciele społeczeństwa francuskiego bez względu na swój stan społeczny walczyli z niesprawiedliwym systemem. To hołd dla wszystkich osób, które walczyły o wolność. W pragnieniu wolności wszyscy są równi. Do wolności ludzie mają jednakowe prawo, bez względu na to, jaką grupę społeczną reprezentują. Rewolucja jest buntem wobec rzeczywistości. Cały naród zjednoczył się w walce przeciwko despotyzmowi króla. Na gruzach starego świata (płonąca Katedra Notre Dame) budowany jest lepszy świat według nowych założeń.
Dynamizm obrazu
„Wolność wiodąca lud na barykady” to obraz dynamiczny, który odwołuje się do emocji i uczuć widza. Plastycznie przedstawiony ruch i intensywne kolory na obrazie są odpowiednim środkiem wyrazu dla idei wolności i walki o ideę równości i braterstwa.
Uosobienie wolności
Kobieca postać jest alegorią wolności. Ma niejednoznaczny status. Przypomina paryską przekupkę, a jednocześnie posiada klasyczne, greckie rysy twarzy. Kobieta symbolizuje francuskie myślenie o wolności, która nie jest przypisana jedynie bogatym warstwom społeczeństwa, ale każdemu człowiekowi, ponieważ wynika z ludzkiej godności. Wolność uszlachetnia prosty lud i idzie w parze z równością i braterstwem. Wolność to także potrzeba samostanowienia.
Współcześnie rozumiemy wolność podobnie jak autor obrazu „Wolność wiodąca lud na barykady”. Wolność wynika z godności, jest absolutnym prawem każdego człowieka, gwarantują ją konstytucję poszczególnych państw. Wolność to przede wszystkim samostanowienie. Jest ograniczona ramami prawa, ponieważ w przeciwnym razie mogłaby przerodzić się w chaos.